„Proszę Pani, jestem zły, czemu Pani mnie pochwaliła?”
„Gdy to usłyszałam stanęłam w bezruchu” – zwierza mi się nauczycielka poruszona uwagą dziecka. Słowa wypowiedziane przez chłopca silnie nią wstrząsnęły. Jasiek ma 4 lata i myśli już o Sobie, że jest zły.
„Dlaczego mnie Pani pochwaliła?”
Jasiowi trudno uwierzyć w pochwałę Pani. Na co dzień ma trudności ze spełnieniem oczekiwań dorosłych. Trochę już przyzwyczaił się, że jest niegrzecznym dzieckiem……

Chwalić warto nie tylko dzieci, ale i współmałżonka, współpracownika, znajomego, przyjaciela i Samego Siebie.

Pochwała to dostrzeżenie i docenienie.

Chwalić nie jest łatwo, choć tak naprawdę każdy z nas oczekuje pochwał.

Czy chwalono nas na każdym kroku jak byliśmy dziećmi, z entuzjazmem i dumą rozwodząc się nad każdym wymęczonym bohomazem, publicznym występem, nagrodą lub nabytą właśnie w szczątkowym wymiarze umiejętnością. Jeśli tak, to potrafimy robić to spontanicznie i swobodnie, jeśli nie mamy takich doświadczeń z domu to zadajemy sobie pytania takie jak: po co w ogóle mam się chwalić? Jak się chwalić? Za co mogę się docenić? Co mnie spotyka fajnego? itd.

Nasze przekonania na temat chwalenia i docenienia są tworzone i weryfikowane przez doświadczenia. Być może przywykłeś do okazjonalnych pochwał, otrzymywanych od kogoś ważnego, do pochwał, które wiązały się z wyjątkowymi, spektakularnymi działaniami np. zdanie bardzo dobrze matury. W takiej sytuacji sam pomysł, by chwalić Siebie na co dzień, będzie dla Ciebie dziwactwem, a każda pochwała będzie brzmiała w Twoich ustach sztucznie i jakoś głupio.

Przywykliśmy myśleć, że nagroda należy się tylko zwycięzcy, że brak sukcesu lub efekty mniejsze od zakładanych to porażka, a za porażkę nie należy nam się nic. Nosimy w sobie przekonania, że to inni powinni nas docenić, że chwali się za efekty, a nie wysiłek, że pochwały mogą być za rzeczy wielkie, niezwykłe i szlachetne.

Wysiłek zakończony porażką bywa krytykowany nie tylko przez obserwatorów, ale i tych, którzy się go podjęli. „Ale ja się tyle uczyłem…” – mówi uczeń po otrzymaniu słabej oceny. „Widocznie nie tego, co trzeba, albo za mało” – odpowiada nauczyciel. „Stracony czas” – myśli w najlepszym przypadku uczeń.

Dlaczego bez względu na efekt warto doceniać swój wysiłek?

Po pierwsze dlatego, że jest to prosta i efektywna forma podtrzymywania motywacji. Jeśli będziemy czekać na pochwałę od innych, możemy się nie doczekać. Pochwała powinna wychodzić od nas, bo to my znamy swój prawdziwy wkład. Oczywiście pod warunkiem, że podejdziemy do sprawy szczerze, autentycznie.

Po drugie dlatego, że regularne chwalenie lub nagradzanie Siebie na różnych etapach pracy może stanowić element codziennej praktyki uważności, troski o swoje samopoczucie i motywację. Jak to robić? Uczciwie. Konkretnie. Adekwatnie.

Doceń siebie dobrym i prostym słowem. „To było OK.”, „Dobra robota”, „Dajesz radę!” „Jesteś Dzielny (a)”. Uśmiechaj się do Siebie. Mów o tym, co konkretnie doceniasz, używając pozytywnych słów, troszcz się o Siebie jak najlepszy przyjaciel. To wystarczy.

Możemy doceniać i chwalić Siebie jak świadomie uczymy się rozpoznawać swoje emocje, odpowiednio zarządzamy bolesnymi emocjami, nadajemy im sens i uczymy się z nich. Kiedy otwieramy się tu i teraz a nie usztywniamy się w przeszłości lub w przyszłości. Jeśli potrafimy przeżywać dobre doświadczenia i przestajemy się bać być szczęśliwi. Czasami nie zdajemy sobie sprawy jak trzymamy się kurczowo negatywnych emocji, stanów, które są znane z naszego domu rodzinnego. Możemy się chwalić za wychodzenie naprzeciw lękowi i stresowi czyli w konfrontację z tym co trudne, czasami agresywne, uwalnia to lęk a uniki i próba ucieczki nasilają zdenerwowanie. Zaangażowanie się w relacje z ludźmi jest czasami trudne, ale każdy krok jest bardzo ważny, bo obcowanie z ludźmi pozwala odkrywać nam Siebie w swojej różnorodności. Możemy doceniać Siebie za rozpoznawanie każdego dnia, to co możemy kontrolować a czego nie. Jak potrafimy nazwać czego chcemy, mamy sprecyzowany cel. Chwalmy się, jeśli potrafimy dostosowywać się do zmieniających warunków, cieszmy się nie tylko z rezultatów naszych działań, ale też z drogi, którą pokonaliśmy. Pochwalmy się jeśli potrafimy dawać Sobie prawo i brać odpowiedzialność za popełnianie błędów. Kiedy potrafimy odmówić w sposób konstruktywny i pełen szacunku. Kiedy ciekawią nas inni i odmienne spojrzenie na świat.

Kiedy zrozumiemy, że nie ma porażek, jest tylko informacja zwrotna tzn. jeśli coś nam nie wyszło to mamy wiedzę, że wyjdzie następnym razem. Kiedy w problemach i komplikacjach widzimy możliwość wzrostu i nauki. I jesteśmy wdzięczni za doświadczenia życiowe…

Właśnie w tej chwili …
Ktoś jest z Ciebie dumny
Ktoś myśli o Tobie serdecznie
Komuś na Tobie zależy
Ktoś za Tobą tęskni
Ktoś chce Ci o czymś opowiedzieć
Ktoś chce potrzymać Ciebie za rękę
Ktoś ma nadzieję, że wszystko się ułoży
Ktoś chce, żebyś był (a) szczęśliwy (a)
Ktoś cieszy się z Twoich sukcesów
Ktoś chce Ci coś ofiarować
Ktoś myśli, że Ty jesteś darem
Ktoś chce Ciebie uścisnąć
Ktoś Ciebie kocha
Ktoś podziwia Twoją siłę
Ktoś chce się Tobą zaopiekować
Ktoś uśmiecha się myśląc o Tobie
Ktoś chce popłakać sobie na Twoim ramieniu
Ktoś marzy o spotkaniu z Tobą
Ktoś chce dzielić z Tobą swoje życie
Ktoś chce Ciebie chronić
Kogoś bardzo obchodzisz
Ktoś prosi Ciebie o wybaczenie
Ktoś jest wdzięczny za Twoje wybaczenie
Ktoś chce się z Tobą pośmiać
Ktoś pamięta o Tobie
Ktoś chce Ciebie wysłuchać
Ktoś podziwia Twoją mądrość
Ktoś czeka na Twoją radę
Ktoś myśli o Tobie dzień i noc
Ktoś chce Ci opowiedzieć swój sen
Ktoś jest Ci wdzięczny
Ktoś chce Cię wziąć w ramiona
Ktoś chciałby Ciebie lepiej poznać
Ktoś kocha Ciebie, za to, Kim jesteś
Ktoś chce do Ciebie się przytulić
Ktoś kocha Twój uśmiech
Ktoś chce, abyś wiedział (a), że zawsze będzie przy Tobie
Ktoś cieszy się, że jesteś jego/jej najlepszym przyjacielem
Ktoś jest Ci bardzo oddany
Ktoś pragnie być przez Ciebie zauważony
Ktoś chce być przy Tobie
Ktoś w Ciebie wierzy
Ktoś potrzebuje Twojej opieki
Ktoś ufa Ci bezgranicznie
Ktoś pragnie Cię całym sercem
Ktoś myśli o Tobie jak najlepiej
Ktoś Ciebie szanuje
Ktoś potrzebuje Twojego wsparcia
Ktoś potrzebuje Twojej wiary w niego/nią
Ktoś będzie płakać ze wzruszenia, gdy to przeczyta
Ktoś słucha piosenki, która Ciebie przypomina
KTOŚ bardzo oczekuje OD CIEBIE tych słów …

Opracowanie na podstawie: Zwierciadło 07/2013 „Jak być bardziej elastycznym”, Charaktery 11/2016 „15 cech osób odpornych psychicznie”, Ewa Foley „Zakochaj się w życiu”.