W świecie takim, jakim widzi go Bowlby, całe nasze życie – od kolebki aż po grób – toczy się wokół związków o charakterze przywiązania. Pomimo że nasze nastawienie do takich związków zostaje najsilniej ukształtowane przez pierwsze związki przywiązaniowe, jesteśmy również zdolni do zmiany. Jeśli nasze wczesne relacje były problematyczne, to każdy następny związek stanowi drugą szansę – może właśnie dzięki niemu zyskamy potencjał, który pozwoli nam kochać, czuć i myśleć w poczuciu wolności płynącej z przywiązania cechującego się poczuciem bezpieczeństwa.

Schematy utrwalone we wczesnych relacjach przywiązaniowych nie tylko znajdują odzwierciedlenie w związkach, jakie tworzymy dzisiaj, lecz także warunkują sposób w jaki myślimy i czujemy.

STYL PRZYWIĄZYWANIA SIĘ OPARTY NA POCZUCIU BEZPIECZEŃSTWA.
Dziecko ufa matce i czuje się przy niej bezpieczne. Wierzy, że matka jest dostępna, wrażliwa i gotowa do ofiarowania wsparcia czy opieki. Dzięki takiej relacji dziecko buduje przekonanie o własnej wartości i zasługiwaniu na miłość. Jednocześnie z dużym poczuciem pewności eksploruje otoczenie, jest ciekawe nowych zjawisk i angażuje się w relacje społeczne. Umożliwia to dziecku uczenie się wielu prospołecznych zachowań, daje odwagę do podejmowania ryzyka, poszukiwania i akceptowania intymności w relacjach z drugim człowiekiem. Taki styl przywiązania cechuje ok. 2/3 dzieci. Te dzieci jako osoby dorosłe mają największą zdolność tworzenia trwałych, dających satysfakcję relacji interpersonalnych. Potrafią szczerze zwierzać się w bliskich relacjach, w stresie zwracają się do partnera o pomoc. Cechuje ich ufność w stosunku do ludzi oraz pozytywne emocje w relacji z płcią przeciwną. Swoich rodziców opisują jako troskliwych, uczuciowych, sprawiedliwych i szczęśliwych w małżeństwie. Bez problemu tolerują bycie zależnym od innych jak i uzależnienie od siebie. Nie martwią się tym, że zostaną opuszczeni lub że ktoś się do nich za bardzo zbliży.

STYL LĘKOWO-AMBIWALENTNY charakteryzuje ok.1/5 dzieci. Dziecko nie jest pewne tego, czy matka pośpieszy z pomocą i pocieszeniem. W związku z tym stale upewnia się o jej obecność, odczuwa silny lęk przed rozstaniem, gwałtownie protestuje na samą możliwość rozstania. Jednocześnie sprzeciwia się próbom uspokojenia przez osoby trzecie. Jednak po powrocie matki okazuje gniew i opór wobec niej, równocześnie jednak sygnalizują potrzebę kontaktu. Takie dzieci stosunkowo dużą płaczą i mniej interesują się otoczeniem.

Jako dorośli ludzie te osoby są przekonane, że inni z oporami zbliżają się do nich na tyle na ile by chcieli. Często martwią się o to, czy są kochani naprawdę i czy ich związek jest trwały. Jednocześnie żywią lęk o to, że ich pragnienie całkowitego zespolenia się z partnerem może go odstraszyć. Mają skłonność do krańcowej namiętności, która nosi cechy obsesji, miłości od pierwszego wejrzenia i huśtawki emocjonalnej. Są bardzo zazdrosne i przekonane, że partner ich nie docenia (a także, że są niedoceniane przez inne ważne osoby – np. współpracowników). Mają skłonność do opisywania swoich rodziców jako inwazyjnych.

UNIKAJĄCY STYL PRZYWIĄZANIA cechuje 1/5 dzieci. Dziecko ma poczucie odrzucenia przez matkę. Jest karane za próby nawiązywania z nią bliskiego kontaktu fizycznego. W związku z tym uczy się unikać jej i ignoruje ją. Dochodzi do zaprzeczenia (mechanizm obronny) potrzebie więzi z nią i nieufność w stosunku do matki. Towarzyszy temu przeważnie zaburzenie tj.: zaburzenie łaknienia, wycofanie z kontaktów społecznych.
Jako dorosłe osoby czują się skrępowane bliskością innych ludzi, stają się wtedy nerwowe. W dorosłych związkach mają skłonność do unikania intymności, poczucia frustracji, nudy. Nie ufają partnerowi. Zaprzeczają potrzebie więzi, mają silną skłonność do przelotnych związków seksualnych i nadmiernego koncentrowania się np. na pracy zawodowej. Swoich rodziców wspominają jako wymagających, krytycznych i pozbawionych troskliwości.

Badania pokazują, że u 70% dorosłych ludzi (21-latków) styl nawiązywania relacji z dorosłym partnerem jest taki sam, jak styl nawiązywania relacji z matką we wczesnym dzieciństwie (w okresie 12 miesięcy), pod warunkiem, że w ciągu owych 20 lat nie miało miejsca żadne ważniejsze wydarzenie tj.: śmierć rodzica, rozwód lub przemoc w rodzinie. W takich przypadkach stabilność stylu przywiązania pojawiała się u 44 % badanych

Opracowanie własne na podstawie D. J. Wallin „Przywiązanie w psychoterapii”.